Ông Lương Văn Tự, Trưởng Văn phòng Đại diện Thương mại (Vietrade) Việt Nam tại Singapore (thứ hai từ phải) tiếp đoàn công tác của Công ty kinh doanh cà phê Donimex.
Tháng 11/1987, tôi đang là Trưởng Văn phòng Đại diện thương mại Việt Nam tại Singapore (Vietrade), được tin Phó Chủ tịch HĐBT Võ Văn Kiệt đi dự họp ở Indonesia về, dừng chân ở sân bay Changi. Ông Võ Văn kiệt yêu cầu Vietrade báo cáo công việc, vai trò của thị trường Singapore đối với Việt Nam. Tôi báo cáo, Singapore là trung tâm dầu khí, đóng tàu, vận tải trung chuyển hàng hóa, trung tâm tài chính của khu vực. Việt Nam có thể đóng tàu, giàn khoan, sử dụng các dịch vụ khai thác dầu khí, bán tất cả hàng nông lâm thủy hải sản cho nước này và trung chuyển đi nơi khác.
Sau khi nghe xong, Phó Chủ tịch HĐBT hỏi: - Chú có kiến nghị gì với đất nước?
Tôi thưa, đây là cửa ngõ hàng hóa Việt Nam có thể xuất khẩu sang các nước khác, phá bao vây cấm vận. Riêng với cà phê, tôi kiến nghị tham gia vào Tổ chức Cà phê Quốc tế ICO. Phó Chủ tịch HĐBT hỏi, tham gia ICO được lợi gì? Tôi trả lời, để có thông tin về sản xuất và tiêu thụ cà phê trên toàn cầu, trên cơ sở đó phát triển cà phê thành ngành kinh tế mũi nhọn. Vào ICO được phân bổ quota. Giá bán qua quota lúc đó 400 USD/tấn. Nếu đóng gói cà phê theo tiêu chuẩn quốc tế 60 kg/bao, bảo đảm chất lượng đồng đều và ổn định thì bán được giá cao. Nghe xong, ông quay sang chỉ đạo ông Nguyễn Văn Ích, Phó Chủ nhiệm Văn phòng HĐBT về làm ngay thủ tục gia nhập ICO. Tôi cũng gửi Hiệp định Cà phê của ICO cho ông Ích.
Tất cả cà phê xuất khẩu sang các nước tư bản chủ nghĩa đều nhờ Vietrade tại Singapore bán hoặc giới thiệu khách hàng. Chúng tôi bán giúp Công ty Donimex Đồng Nai, Công ty XNK Tổng hợp 2, Tổng Công ty Cà phê (Công ty Cà phê Nha Trang), Imexco… Hàng đến Singapore không có nhãn mác, đưa vào kho trung chuyển, đóng gói lại, và dùng nhãn mác nước khác để xuất khẩu đi Mỹ, đi châu Âu nên tránh được sự kiểm soát của các cơ quan giám sát cấm vận.
Sau đó, Phó Chủ tịch HĐBT Võ Văn Kiệt cũng chỉ đạo: “Các chú phải phấn đấu bình thường hóa quan hệ với Singapore và hướng tới gia nhập ASEAN, để “pha loãng” quan hệ và sự phụ thuộc vào thị trường truyền thống”.
(Nguồn: Nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương Lương Văn Tự, Hội nhập phá thế bao vây cấm vận, NXB Công Thương, 2021)
